Help! Het wordt me teveel…Hoe goed ken jij je grenzen?

Waar ik ook kom, onder wie ik me ook begeef, het gesprek gaat al gauw over keuzestress, werkdruk, multitasking of het gesprek stokt vanwege een geluid van een mobiel. Daar komt bij dat onze aandacht veelal naar buiten is gericht (actief/waakzaam), in plaats van naar binnen (ongerichte aandacht, rust). Dat maakt dat we een groot deel van de dag alert zijn op invloeden van buitenaf. 

Gelukkig kunnen wij mensen veel hebben dankzij ons gestel. Onbewust komt er veel meer aan invloeden en indrukken binnen dan dat we bewust ervaren. Wij houden ervan om te presteren en betekenis te geven aan ons bestaan óók door ons te ontwikkelen en juist mede dankzij deze indrukken en invloeden van buitenaf. 

Maar wanneer wordt dat nu teveel? Hoe merk je dat en wie of wat wijst je daar (tijdig) op? Dat deze druk van buitenaf, de werkdruk, of welke spanning dan ook ineens omslaat naar stress? En wat is stress eigenlijk?

Chronische stress 

is iets wat ons ‘lijkt’ te overkomen. De een is er gevoeliger voor dan de ander. Stress,  ofwel de stressor (de stress reactie) kent een positieve reactie maar ook een negatieve reactie. In het eerste geval zet het je in de activactiatiestand, je wordt uitgedaagd om te presteren. In het andere geval put het je fysiek en psychisch uit, ofwel je brandt op. Niet alleen door teveel te doen of te denken maar vooral door te weinig hersteltijd in te bouwen. Als dit langere tijd duurt, ontstaan ontregelingen in de energie regulatie. Daaruit kunnen weer ander klachten en ziektes ontstaan zoals het Chronisch Stress Syndroom (CSS). We zien een groeiende aandacht voor werkdruk en werkstress, ook omdat werkgevers merken dat ziekteverzuim hiervan een gevolg kan zijn. 

Werkdruk is gezond!

Is prestatiedruk nou zo erg? Welnee! Het is zelfs gezond. Het bevordert namelijk je immuunsysteem. Werkdruk is een kortdurend gevoel over een hoeveelheid werk dat naar behoren gedaan moet worden. Jouw lichaam en psyche is ertoe uitgerust. Er gebeurt van alles (hormonaal, hartslag, bloeddruk, spierkracht etc.) en wordt automatisch gereguleerd in je hersenen waardoor je lichaam zo kan reageren bij presteren op wat voor gebied dan ook, er komt voldoende adrenaline en cortisol vrij. Het geeft je de energie en doorzettingsvermogen om aan de slag te gaan. Na de prestatie reageert jouw stresssysteem ook zoals het moet reageren, signalen via je hersenen naar het lichaam zorgen ervoor dat je in de ruststand komt, ofwel in de herstelstand. 

Jouw stresssysteem: een natuurlijk proces

Eigenlijk is dit systeem ontzettend waardevol met alle kwaliteiten die het heeft. Je kunt je voorstellen dat je hier zorgvuldig mee om moet gaan, je moet het als het ware zelf ‘managen’. Je kunt het vergelijken met een batterij. In de actiestand verbruik je de energie zolang de batterij groen gekleurd is. Zodra de batterij de melding ‘oranje’ geeft, heb je het signaal dat de batterij bijna leeg is. Wat ga je dan doen?

Stel je gaat door, de werkdruk (prestatiedruk) slaat om naar werkstress, om wat voor reden dan ook. Er moet meer gepresteerd worden dan eigenlijk goed voor je is. Je negeert de melding ‘oranje’ en schiet in de ‘overdrive’. Je zult merken dat je meer energie moet verbruiken dan je aan reserves hebt. De rust, je herstel stel je uit tot wanneer het gepermitteerd is. 

De essentie is eigenlijk dat je steeds moe bent, je behoefte aan herstel toeneemt maar je bent er steeds minder toe in staat, je herstelvermogen neemt af.  Zoals batterijen die leeg de oplader ingaan, slijten sneller. Ofwel jouw slijtageproces is ingang gezet simpelweg door een tekort aan herstel. Als dit langere tijd duurt raakt je stresssysteem ontregelt (CSS) en merk je dat aan je emotionele, cognitieve, lichamelijke en gedragsmatige klachten. Je weerstand verminderd, je krijgt concentratie problemen en je zult sterke (negatieve) emoties ervaren (somberheid en angst).  

CSR-methodiek: liever voorkomen dan genezen!

Voor werkgevers valt veel te winnen! Aandacht voor werkdruk en -stress betaalt zich namelijk terug in meer productiviteit. Vandaar dat dit steeds meer aandacht krijgt binnen bedrijven en krijgen werknemers meer gelegenheid om hierin ook zelf actie te ondernemen. Men is geneigd daardoor eerder aan de bel te trekken en de stap nemen naar eigen verantwoordelijk wordt daarmee laagdrempeliger. Ik merk dat in mijn praktijk. 

In mijn begeleiding bij burn-outklachten gebruik ik de CSR-methodiek. Na een ‘Energie check-up’ als eerste stap vervolg ik met een beproefde drie-fasen aanpak. 

•Fysiek herstel: stoppen van roofbouw / reguleren van de belasting en bevorderen herstelfysiologie

•Mentaal herstel: werken aan emotionele/psychische gezondheid

•Gedrag: Herstelgedrag en -vermogen aanpakken. 
Zelfmanagement verbeteren door: inzicht/vaardigheden/attitudeverandering

De mate van uitputting en ontregeling heeft een grote invloed op de snelheid en mate van het herstel. Milde stressklachten leiden niet tot verzuim en zijn meestal snel verholpen. 

Uit diverse onderzoeken blijkt een aanzienlijke vermindering van de klachten na gemiddeld 10 coachsessies, ik kan dat beamen met mijn eigen ervaring als begeleider van cliënten die mijn praktijk bezoeken met deze klachten, en de begeleiding niet zelden ervaren als een cadeau voor het leven.

Regel 1: Zelfmanagement als beschermengel

Door schade en schande wordt men wijzer, hoe waar. De ervaring om lang je eigen grenzen genegeerd te hebben, geeft je nieuwe inzichten. Het besef komt dat je zelf voor de keus staat om ‘het’ anders te gaan doen door je werkdruk te managen, je aandacht meer naar binnen te richten en wat aardiger voor jezelf te zijn. 

Regel 2: Onderzoek jouw basis van je vitaliteitsreserves, hoe die op te bouwen? 

•Bewegen: dagelijks een gezonde inspanning heeft effect op je hormoonhuishouding en een goede conditie

•Ontspannen: na elke inspanning een ontspanning

•Gezond eten houdt je lichaam fit en draagt bij aan je vitaliteit

•Regelmatig leven: Ontdek jouw bioritme, dat beïnvloedt niet alleen je lijf maar ook je geest.

•Voldoende slaap

•Voorkom multitasking en houd focus.

Over deze levensregels gaat mijn volgende blog.

Dank voor het lezen!
Simone de Spa

PS Wist je dat: 

•bevlogenheid in overdrive kan ook leiden tot burnout?

•piekeren ook een vorm is van topsport?

Bekijk de korte video: hoe ontstaat burnout?